Cẩn thận sốc nhiệt: Đừng chủ quan với thời tiết nắng gắt

Mùa hè không chỉ mang đến những chuyến du lịch rực rỡ và các hoạt động ngoài trời sôi nổi, mà còn tiềm ẩn nguy cơ sốc nhiệt (heat stroke) – một tình trạng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Nhiều người thường chủ quan với cái nắng gay gắt của mùa hè, cho rằng chỉ cần uống nhiều nước là đủ. Nhưng thực tế, sốc nhiệt có thể đến bất ngờ, đặc biệt ở người già, trẻ nhỏ và những người làm việc ngoài trời trong thời gian dài.

Sốc nhiệt là gì?

Sốc nhiệt (còn gọi là say nắng, say nóng) là tình trạng cơ thể bị quá tải nhiệt độ, khi cơ chế điều hòa thân nhiệt không thể đáp ứng kịp với điều kiện môi trường bên ngoài. Thân nhiệt tăng nhanh lên trên 39–40°C, kéo theo nhiều rối loạn nghiêm trọng ở hệ thần kinh trung ương, tim mạch, hô hấp, và thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Nguyên nhân gây sốc nhiệt

Sốc nhiệt xảy ra khi cơ thể không thể tản nhiệt hiệu quả. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Tiếp xúc lâu dưới trời nắng gắt, đặc biệt trong khoảng từ 10h – 16h. Những người lặn biển trong thời tiết nắng nóng có thể bị bỏng da do lặn biển và sốc nhiệt do sự chênh lệch nhiệt độ dưới nước và trên bờ,

Làm việc gắng sức hoặc vận động mạnh trong môi trường nóng, ẩm.

Mặc quần áo dày, tối màu làm cản trở sự thoát nhiệt.

Uống ít nước, không bổ sung đủ điện giải.

Sử dụng rượu, bia, chất kích thích làm rối loạn cơ chế điều nhiệt.

Đặc biệt, trẻ em, người cao tuổi, người mắc bệnh mãn tính hoặc đang dùng thuốc lợi tiểu, kháng histamin… là những đối tượng dễ bị sốc nhiệt hơn cả.

Dấu hiệu nhận biết sớm sốc nhiệt

Việc nhận diện sớm các dấu hiệu giúp xử lý kịp thời và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Một số biểu hiện thường gặp bao gồm:

Thân nhiệt tăng cao đột ngột (trên 39°C)

Da nóng, đỏ, khô hoặc đổ nhiều mồ hôi

Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn

Nhịp tim nhanh, thở gấp, hạ huyết áp

Rối loạn ý thức, lơ mơ, mê sảng hoặc bất tỉnh

Nếu người bị sốc nhiệt không được hạ nhiệt và xử trí kịp thời, có thể dẫn đến tổn thương não, hôn mê, suy đa cơ quan, thậm chí tử vong.

Làm gì khi nghi ngờ có người bị sốc nhiệt?

Khi phát hiện người có dấu hiệu sốc nhiệt, cần xử trí nhanh chóng và đúng cách:

Đưa người bệnh ra khỏi nơi nắng gắt, vào nơi râm mát, thoáng khí hoặc có điều hòa.

Cởi bỏ bớt quần áo, lau người bằng khăn mát, quạt gió để hỗ trợ làm mát.

Chườm lạnh ở các vị trí như nách, bẹn, cổ, trán – nơi tập trung nhiều mạch máu lớn.

Nếu người bệnh còn tỉnh táo: cho uống nước mát, bổ sung oresol nếu có.

Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu người bệnh có biểu hiện rối loạn ý thức hoặc không tỉnh táo.

Lưu ý: Không dùng đá lạnh để chườm trực tiếp lên da, không để người bệnh tắm nước quá lạnh vì dễ gây co mạch, rối loạn nhiệt độ đột ngột.

Phòng tránh sốc nhiệt trong mùa hè

Để bảo vệ sức khỏe trong những ngày nắng nóng cực điểm, cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh:

1. Hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm

Khoảng thời gian từ 10h sáng đến 4h chiều là lúc tia UV hoạt động mạnh nhất. Nếu không có việc cần thiết, nên ở trong nhà hoặc nơi râm mát. Khi bắt buộc phải ra ngoài, hãy:

Mặc áo dài tay, đội nón rộng vành, đeo kính râm

Dùng kem chống nắng phổ rộng (Broad Spectrum) có chỉ số SPF tối thiểu 30, thoa lại sau mỗi 2 tiếng

2. Uống đủ nước

Trong mùa nắng nóng, cơ thể mất nước nhanh chóng qua mồ hôi. Cần uống nước đều đặn trong ngày, không đợi đến khi khát mới uống. Có thể bổ sung nước ép trái cây, nước oresol hoặc nước điện giải nếu vận động nhiều.

3. Bổ sung dinh dưỡng hợp lý

Chế độ ăn mát, nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm dễ tiêu sẽ giúp cơ thể thích nghi tốt hơn với thời tiết. Hạn chế đồ ăn cay nóng, chiên xào nhiều dầu mỡ trong những ngày oi bức.

4. Làm mát không gian sống

Luôn giữ nhà cửa thoáng mát, sử dụng quạt, điều hòa hoặc mở cửa sổ để lưu thông không khí. Khi sử dụng điều hòa, không để nhiệt độ quá thấp, và tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột khi bước ra khỏi phòng.

5. Theo dõi cảnh báo thời tiết

Thường xuyên cập nhật thông tin về chỉ số UV, cảnh báo nắng nóng từ các nguồn chính thống để có kế hoạch bảo vệ bản thân và gia đình phù hợp.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Dù đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa, nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng như:

Mệt mỏi kéo dài sau khi tiếp xúc với nắng

Đau đầu không dứt, chóng mặt

Mạch nhanh, thở gấp

Da đỏ, khô hoặc vã mồ hôi lạnh

Hãy đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra. Đừng chủ quan vì sốc nhiệt có thể để lại hậu quả lâu dài nếu không điều trị đúng cách. Thời tiết nắng gắt không chỉ gây khó chịu mà còn ẩn chứa những mối nguy hiểm cho sức khỏe, đặc biệt là tình trạng sốc nhiệt. Việc chủ động phòng ngừa, nhận biết dấu hiệu sớm và xử trí đúng cách sẽ giúp bảo vệ bạn và người thân khỏi những tai biến đáng tiếc. Hãy luôn lắng nghe cơ thể, bảo vệ bản thân đúng cách trong mùa hè – bởi một chút chủ quan có thể trả giá.